Locomotive NS 1202* van the Stichting Het Nederlands Spoorwegmuseum (SpM)

* = De locomotief is dienstvaardig.

Deze bij personeel en publiek geliefde serie locomotieven werden naar overwegend Amerikaans ontwerp gebouwd, wat o.a. tot uitdrukking komt in de gepronoceerde neus die bij calamiteiten een uitstekende bescherming biedt voor de machinist. Heemaf was de hoofdaannemer, maar het casco werd gebouwd bij Werkspoor in Amsterdam (licentie Baldwin). Heemaf was verantwoordelijk voor de elektrische installatie (licentie Westinghouse) en voor de inbouw hiervan. Belangrijke onderdelen werden echter in de Verenigde Staten gemaakt, zoals de gietstalen frames van de draaistellen.

Aanvankelijk zou een serie van 75 locomotieven besteld worden, maar in verband met een exportorder van Frankrijk in Nederland besloot de regering 50 locomotieven in Frankrijk te laten bouwen. Interessant is het gegeven dat met die 75 locomotieven ongeveer 200 stoomlocomotieven overbodig zouden worden. Maar uiteindelijk werden er dus slechts 25 bij Werkspoor besteld.

De 1201 - 1214 kwamen in turquoise kleurstelling in dienst, de 1215 - 1225 in het bruin. Het turquoise bleek zowel besmettelijk als slecht bestand tegen UV-licht en wasmiddelen. Daarom werd al in 1954 besloten om alle elektrische locomotieven en de getrokken rijtuigen donkerblauw te schilderen. De 1200-en waren overigens bedoeld voor gemengd verkeer, dus zowel voor de reizigerstreinen als voor de goederendienst, die voornamelijk 's nachts werd afgewikkeld. Hun belangrijkste taak was en bleef echter het vervoeren van de sneltreinen (later Intercitytreinen genoemd) Maastricht / Heerlen - Amsterdam - Haarlem - Zandvoort v.v.

In 1981 werd de 1202 conform de nieuwe huisstijl grijs/geel.

Bij de verzelfstandiging van bedrijfsonderdelen in 1995 ging de serie over naar NS Cargo, zodat de 1200-en toen alle in de goederendienst terecht kwamen. De Intercitydiensten werden door de nieuwe locomotieven van de serie 1600 overgenomen.

De 1202 werd in 1996 na het verlopen van de revisietermijn buiten dienst gesteld.

Maar in 1998 kwam de 'Amerikaan' na technisch herstel en een uitwendige opknapbeurt weer in blauwe kleur en dienstvaardig in het museum.

Locomotief 1202 wordt beschouwd als een topstuk onder de elektrische locomotieven van het Spoorwegmuseum.
(BS aanv 18/5'13)

Literatuur o.a.:
- Materieelpark deel 1 Locomotieven - Uitgave NS 1957
- Andere locomotieven van de Nederlandse Spoorwegen - N.J. van Wijck Jurriaanse - Uitgevers Wyt, Rotterdam 1974
- Elektrische Locomotieven NS-serie 1200 - Henk Bouman - uitgeverij Uquilair bv, Rosmalen, 1998