Personenwagen HIJSM 10* 'Waggon' van das Stichting Het Nederlands Spoorwegmuseum (SpM)

* = Het breedspoorrijtuig is dienstvaardig.

Ook de Waggons (nu zouden we 3e klasse zeggen) 'naar Belgisch fatsoen' van de Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij waren aan de zijwanden gedeeltelijk open.  Werden de Diligences en de Cars-à-bancs in 1840 resp lichtgroen en geel geschilderd, de Waggons behielden hun donkerbruine kleur. Zes in dwarsrichting geplaatste houten banken zonder leuningen boden plaats aan elk zes reizigers. Vanaf 1840 werden nieuwe en ook de al bestaande Waggons voorzien van zeildoekse gordijntjes, waarmee de openingen in de zijwanden zo goed mogelijk konden worden afgesloten.

Het museumrijtuig is een replica van het origineel dat in 1839 werd gebouwd en gebruikt bij de opening van de spoorlijn Amsterdam (d' Eenhonder Roe) en Haarlem (bij de Amsterdamse Poort), de eerste spoorlijn in Nederland. Het werd gebouwd voor de herdenking in 1939 van 100 jaar spoorwegen in Nederland. Dit feest vond o.a. plaats op het Frederiksplein in Amsterdam, waar de replica van "De Arend" met drie nagebouwde rijtuigen rondjes reed op een speciaal aangelegd spoor met een breedte van 2 meter.

In principe wordt 'DE AREND' in het derde weekend van de maand opgestookt om heen en weer te rijden op het terrein van het Spoorwegmuseum. In 2008 is daartoe een breedspoortraject van ca 200 m lengte aangelegd. Omdat de locomotief weinig bescherming biedt aan het personeel, rijdt ze niet tijdens weekenden met regen of vorst.
(BS 1/12'12)

Bron: De breedspoorlocomotieven van de HIJSM - G.F. van Reeuwijk - De Alk 1985