Gesloten goederenwagen CHA 726 van Stichting Stoomtrein Goes Borsele

De oudste standaard gesloten goederenwagen die in Nederland van de Staatsspoorwegen bewaard is gebleven, bevindt zich in de collectie goederenwagens van de SGB. De wagen stamt uit een serie van tientallen wagens die gebouwd werden in 1871 door de firma Berlin AG in Duitsland. De wagen was oorspronkelijk nog van hout. Dit gold voor de bovenbouw en voor een deel van het onderstel. De wagen had doorgaande treeplanken, kleine asbalansen en assen met spaakwielen. In de bovenbouw bevonden zich ijzeren schoren die de wagenbak verstevigden. De wagens kenden vier luiken die met een ijzeren plaat konden worden afgesloten en twee deuren.

Van de wagen in de SGB collectie is het exacte nummer helaas nog onbekend. De verworven wagenbak is dermate verweerd dat het nummer nog niet gevonden is. Wel kan uit de algemene geschiedenis van deze serie wagens en de details op de wagenbak de volgende interessante levensloop worden samengesteld: nadat de wagen in 1871 in dienst was gesteld, werd ze in de loop der jaren steeds aan de eisen van de tijd aangepast. In de periode 1875-1885 werd bij veel wagens doorgaand trekwerk aangebracht waardoor de kans op het breken van koppelingen tussen de wagens werd verminderd.

Ook werden diverse wagens van luchtleidingen voorzien voor het in die jaren bedachte zelfwerkende remsysteem voor de treinen. Omstreeks 1915 werden de wagens gemoderniseerd waarbij de houten hoekprofielen van de wagenbak werden vervangen door ijzeren profielen. Ook het onderstel werd aangepast en versterkt en ook de laatste wagens van de serie kregen doorgaand trekwerk. In de periode 1925-1935 deden de wagens nog altijd dienst bij NS. Er was al jaren een chronisch tekort aan goederenmaterieel zodat kleine defecten nog altijd werden gerepareerd om een wagen in bedrijf te kunnen houden. Een opvallende reparatie van een mogelijke botsschade toont een van de kopwanden van de wagenbak: één van de houten kopstijlen in de kopwand is vervangen door een ijzeren exemplaar. Dit is geen ijzeren U-profiel zoals gebruikelijk, maar een T-profiel. De andere kopstijl had eveneens schade en is gerepareerd. Over de onderste 60 centimeter van de houten stijl is achterstevoren een ijzeren U-profiel geplaatst. Ook binnen in de wagenbak zijn reparaties zichtbaar aan de houten dakspanten. Ter versteviging hiervan zijn aan weerszijden ijzeren platen aangebracht die aan elkaar zijn vastgezet.

In de periode 1933- 1945 werd de gehele serie wagens buiten dienst gesteld, na 60 tot wel 75 jaar dienst. Sommige wagens rekten hun bestaan nog enkele jaren als dienstwagen voordat ze gesloopt werden. De wagenbak zonder onderstel, die de SGB nu bezit, ontsprong echter de dans en werd in 1945 bij een boerderij in het Noord-Hollandse Westwoud geplaatst. Hier werd de bak als stal en schuur gebruikt totdat de SGB de wagen in 2003 kon overnemen. De wagenbak verkeert helaas in een slechte staat en restauratie zal veel werk met zich mee brengen. De wagen is echter dermate uniek dat deze het meer dan waard is om behouden te blijven. De wagen heeft dan ook de A-status in het Register Railmonumenten.