Rijtuig C 6081 van Stichting Stoomtrein Goes Borsele

NS C10c 6081, (couperijtuig uit Chemnitz)

Reconstructie van een Nederland coupérijtuig:

Na aankomst van de HSM bagagewagen uit 1920 is het coupérijtuig het tweede rijtuig uit het Oostblok dat bij de SGB aankomt. Het rijtuig is een buitenlands couperijtuig waarvan de herkomst niet bekend is. Het rijtuig heeft dezelfde indeling als de Nederlandse C10c rijtuigen en een rembordes. De wagen in na 1945 in het Oostblok gebleven eb in de jaren zeventig tot werkwagen verbouwd waarbij diverse ramen en deuren zijn dichtgemaakt. Bij restauratie wordt dit rijtuig opgebouwd als Nederlands 3e klasse coupérijtuig. Het rijtuig heeft nagenoeg identieke hoofdmaten aan een serie Staatsspoor vierasse 3e klasse rijtuig, serie NS C 6026-6080. Hiervan zijn in de oorlog de nummers 6026, 6070, 6072, 6075 en 6080 vermist.

Restauratie van een houten rijtuig is meestal op het oog zeer ingrijpend. Als eerste worden alle ijzeren paneelplaten aan de buitenzijde afgenomen en de houten betimmering aan de binnenkant. Wat overblijft is een groot houten geraamte. Dit geraamte wordt deel voor deel gerestaureerd waarbij slechte delen door nieuwe inzetstukken worden vervangen. Omdat het casco van de wagen nog in een zeer goede staat is hoeft hieraan niet vreselijk veel te gebeuren. Wel moeten de meeste deuren nieuw gemaakt worden omdat deze bij ombouw tot werkwagen zijn dichtgemaakt. Daarbij wordt de afronding in de bovenhoeken van de deuren en vaste ramen in de zijwand ook teruggebracht.

De meest ingrijpende aanpassing zal aanpassing van het dak zijn. Van het rijtuig is het gedeelte exact boven de bovenzijde van de deuren ca 8cm te laag en is de dakbolling een stuk platter als bij de Staatsspoorwegen gebruikelijk was. Over de gehele lengte zal een nieuwe houten langsbalk op het bestaande casco worden geplaatst om de wanden te verhogen en een goede aansluiting van de nieuwe dakspanten mogelijk te maken. Daarbij zullen grote delen van de huidige spanten opnieuw gebruikt worden. Slechts de ronde hoeken van de spanten boven de zijwand worden nieuw gemaakt.

Na herstel kan de nieuwe binnenbetimmering worden aangebracht en zal het interieur worden gebouwd. Dit bestond uit houten tussenwanden met eenvoudige houten banken met latjes. In het midden waren twee toiletten tegenover elkaar aanwezig, elk vanuit één kant in het rijtuig bereikbaar via een open zijgang. Alleen de kopcoupe's hadden een deur en konden worden gereserveerd voor vrouwen.

Het onderstel en draaistellen zijn in goede staat en hebben weinig ingrijpend werk nodig. Op de bak wordt een hoog remhuis volgens Staatsspoor model aangebracht. Een dergelijk remhuis heeft de SGB in 2003 verworven bij het demonteren van een houten Staatsspoor postrijtuig uit 1907. Dit rijtuig bleek helaas in een dusdanige staat dat herstel niet mogelijk is. Het gehele onderstel ontbrak en op de houten wagenbak lag jarenlang een paar ton zware kraan zodat het hele rijtuig in de lengterichting (!) scheef was gezakt. Het daarbij nog aanwezige interieur zal als basis dienen voor de restauratie van het HSM postrijtuig uit 1914 dat de SGB enige tijd daarvoor had verworven als ex-woonhuis. Het remhuis bevat nog alle onderdelen zoals klapzitting en sluitingen maar dient van nieuw houtwerk te worden voorzien. Na het aanbrengen van nieuwe paneelplaat op het rijtuig wordt het geschilderd en nieuwe opschriften aangebracht. Bij de SGB zal het rijtuig in NS toestand van ca 1923 worden teruggebracht met NS nummer 6081, aansluitend op de oorspronkelijke NS serie.

(Tekst met dank aan M. Kastelijn).